Klima ve Isı Pompalarında Kullanılan Soğutucu Akışkan Trendleri
Avrupa klima (AC) ve ısı pompası (HP) pazarı (50kW’a kadar) 2019’da büyümeye devam etti ve yaklaşık 11.9 milyon adet cihaz satıldı, bu ise 13.7 milyar EUR’luk bir ciro sağladı. Artan küresel sıcaklıkların gelecekte talebi daha da artırması bekleniyor. İklim değişikliği konusundaki artan endişeler, piyasayı daha düşük Küresel Isınma Potansiyeline (GWP) sahip, doğal soğutucu akışkanlara doğru yönlendiriyor.
Avrupa, dünyadaki diğer bölgelere kıyasla bu sistemlerde GWP ve doğal soğutucu akışkanların benimsenmesinde öncülük ediyor. Avrupa F-gaz Yönetmeliği uyarınca, yıllık olarak AB pazarında yer alabilecek HFC (hidroflorokarbon) miktarı sınırlıdır. HFC kotası kademeli olarak azaltılacaktır. Bunun bir parçası olarak, 2018-2021 dönemi bu kademeli azaltım sürecinde kritik bir aşamayı temsil etmektedir. 2018 ve 2020 arasındaki azalma %63 idi. F-gaz Yönetmeliği, iklim değişikliğinin hızını kesebilmek için 2015-2030 yılları arasında HFC’lerin kullanımında %79 oranında bir azaltımı sağlayabilmeye yöneliktir. Bu durum, son birkaç yıl içinde HFC soğutucu akışkanlarında benzeri görülmemiş bir fiyat artışına neden oldu.
BSRIA, Avrupa’da R410A’nın çoğu klimada kullanılan ana soğutucu olarak kullanıldığını tespit etti. Bununla birlikte, R32 hızla toparlanıyor ve 2019’da tüm split sistemlerinin yaklaşık %37’si R32 soğutucu akışkanları kullanıyor. Bu payın 2023 yılına kadar %80’i aşması bekleniyor.
Isı pompası pazarında, tablo daha karışıktır, çünkü 2019’da satılan ısı pompalarının %80’inden fazlasında R134A soğutucu akışkanı kullanıldı ve R134A ikinci en yaygın soğutucu akışkan oldu. Kullanılan diğer iki soğutucu akışkanlar R32 ve R290’dır (propan) ve 2023 yılına kadar kullanımlarının artması bekleniyor – bu da pazarın R410A’dan uzaklaşacağını gösteriyor.
Chiller’lerde, yeni soğutucu akışkanlar kullanılarak yeni ürün hatları geliştiriliyor. Scroll soğutucular için, geçiş ağırlıklı olarak R410A’dan R32’ye ve daha az bir ölçüde R290’a doğru olmaktadır. Vidalı soğutucular için, dönüşüm ağırlıklı olarak –özellikle 5-6 yıl içindeki yenilemelerde- R134A’dan R1234ze’ye ve daha az ölçüde R513A’ya doğru ilerlemektedir. Santrifüj soğutucuların ağırlıklı olarak R134A’dan R1234ze ve R1233zd’ye geçmesi beklenmektedir. Şu anda soğutucu üreticileri tarafından test edilen birçok alternatif mevcut ve BSRIA, klima ve ısı pompalarının gelişimini ve satışlarını bu açıdan da takip ediyor. Buna karşılık, ABD’de şu anda ulusal yasal düzenlemelere göre HFC ikamesi için belirlenmiş bir zaman çizelgesi yoktur. Bununla birlikte, eyalet düzenlemesilerinde, Kaliforniya’da (ve bazı kuzey doğu eyaletlerinde) görüldüğü gibi HFC geçiş aşaması hızlandırılıyor. Kaliforniya, HFC’leri 2024’ten itibaren yasaklayarak bu sürece liderlik ediyor (konut ve hafif ticari uygulamalar bu yasaya dahil edilmese de). R410A’nın yerini alacak aday soğutucu akışkan, şimdilik belirgin biçimde ortaya konmuş değil.
Çin’de çevre politikaları ve mevzuatı, R22’li ünitelerde ciddi bir azalmaya yol açmıştır. Son yıllarda farklı soğutucu türlerinin geliştirilmesi ve inverter klimalara olan talebin artmasıyla birlikte, R410A, sektördeki ana soğutucu akışkan haline gelmiştir ve R32’nin orta vadede bir sonraki soğutucu akışkan olacağı düşünülmektedir. Bununla birlikte, Çinli üreticiler de uzun vadede R290 soğutucu akışkanına potansiyel olarak ana alternatif olarak bakıyor.
Soğutucular açısından, Çin’in soğutucu akışkanları benimsemesi Avrupa’daki görünümden çok farklı değil, R1234ze ile yeni santrifüjlü soğutucular piyasaya sürülüyor ve bunların sayıları giderek artıyor.
Özetle, daha küçük kapasiteli sistemlerde tercihler, çoğunlukla R32’ye ve bazıları R290’a doğru ilerlemektedir. R32’nin orta derecede yanıcı olması nedeniyle, binalarda büyük hacimlerde kullanmak risklidir ve bu soğutucunun GWP’si 675’tir, ancak bu hala R410A’nınkinden önemli ölçüde daha azdır. Endüstri, orta vadede, F-Gaz düzenlemesinin hedeflerini karşılamak için ortalama GWP’nin yaklaşık 400 olması gerektiğini ve aynı zamanda soğutucu akışkan talebini de karşıladığını ileri sürüyor.
Küçük kapasiteli scroll soğutucularda, R32 ve R290’a doğru olası bir kayma bekleniyor, daha büyük kapasiteli soğutucularda, vidalı ve santrifüjlü soğutucularda ise R1234ze ve R1234zd’ye doğru önemli bir kayma öngörülmektedir.
Mevcut ve gelecekteki gelişim eğilimleri ile birlikte şu anda soğutucu akışkan üreticileri tarafından test edilen çeşitli alternatifler, BSRIA tarafından takip edilmekte, düzenli klima ve ısı pompası raporlarında sektörle paylaşılmaktadır.
